Mogen Jehovah’s Getuigen alles lezen? Wat mij betreft is het antwoord: nee, dat mogen ze niet. Uiteraard zijn de Jehovah’s Getuigen (JG) het zelf niet eens met deze conclusie. Ze zullen aanvoeren dat het hen niet verboden wordt om andere lectuur te lezen. En ja…, als je het zo stelt, dan hebben ze daar gelijk in.
Maar hoe zit het nou? Mogen Jehovah’s Getuigen alles lezen? Wel of niet? Het is maar hoe je het formuleert. Ik heb het over de praktijk en de Jehovah Getuige heeft het over de theorie. “Verboden” is het officieel namelijk niet om alles te lezen, dus ook de lectuur die niet door het wachttorengenootschap (WTG) geproduceerd is. Maar in de praktijk komt het daar toch wel op neer.
Hoe werkt het dan in de praktijk? Het wachttorengenootschap is heel goed in het manipuleren van het denken van de Jehovah’s Getuigen. Echt heel goed! Vergist u zich daar niet in. Waarom volgen anders zoveel mensen, veelal goed van verstand, de leringen van een kleine groep mannen (besturend lichaam) in de VS? Het WTG laat hen denken dat wat zij zeggen van God afkomstig is. Daarmee krijgt het geleerde (het opgelegde) de door het WTG gewenst autoriteit, die het natuurlijk niet verdient. Dat weten de buitenstaanders, die zich niet, of niet meer, laten manipuleren met zelfverzonnen regels, wetten, do’s, don’ts en officieuze gedragsregels. De leden zelf zien het niet zo en zijn daarom gevoelig voor wat “in Gods Naam” gepresenteerd wordt. Ook bij de vraag: Mogen Jehovah’s Getuigen alles lezen?
Geen lectuur aannemen bij het langs de deur gaan
Als je iets leert aan de leden wat niet klopt, kun je er maar beter voor zorgen dat materiaal dat die verkeerde leer aan het licht kan brengen, buiten hun bereik blijft. Vóór het internet was dat overigens wat eenvoudiger. Een fysiek boek kopen en lezen, kost geld en er is meer inspanning voor nodig. Het is ook meer “zichtbaar” voor anderen. Bijvoorbeeld als een Jehovah Getuige lectuur aanneemt van iemand waarbij hij aan de deur staat. Als de rollen dus even omgedraaid zijn. Als het materiaal tegen de organisatie is of tegen de leer, zullen ze het zowiezo niet aannemen. Dan schiet men zichtbaar in de stress. Waarom eigenlijk? Als je zegt dat je “dé waarheid” hebt en dat je door de Ware God geleid wordt, dan heb je toch niks te vrezen? Wat er dan ook gezegd wordt, is dan toch altijd fout? Of zouden het WTG en de JG toch niet zo overtuigd zijn van hun “eigen waarheid”?
Uit mijn eigen praktijk in de velddienst als Jehovah Getuigen (lang geleden) weet ik nog wel dat het niet echt de bedoeling was om lectuur van anderen aan de deur aan te nemen. Het was zo’n “officieuze gedragsregel”, die dus wel bekend was, maar – volgens mij – niet als wet of regels was opgeschreven in de lectuur van het wachttorengenootschap. We kregen dus af en toe wel lectuur aangeboden, maar dat werd dan afgewezen of – als het niet anders kon – aangenomen, waarna er niks mee gedaan werd. Wij waren immers superieur, wij hadden “de waarheid”. Och, och, wat een hoogmoed… Mea culpa!
Uitsluitend eten van Jehovah’s tafel
Jehovah’s Getuigen worden zo vol gestopt met de zeer grote hoeveelheid eigen WTG-lectuur en activiteiten (zoals vergaderingen bezoeken en velddienst) dat er weinig tijd en zin overblijft om je eens goed te verdiepen in wat anderen zeggen over de Here Jezus Christus. Tezamen met het “ontmoedigingsbeleid” van het wachttorengenootschap wordt er door de JG niet veel in andere lectuur gelezen. En zeker niet in lectuur die tegen de leringen en praktijken van de organisatie in gaat. Daar wordt men zelfs zwaar voor gewaarschuwd, uiteraard met “gebruik” van Gods Naam. Zie hier een bloemlezing uit de lectuur van Jehovah’s Getuigen. Het is te vinden op hun website wol.jw.org.
- Welke zegeningen vallen degenen ten deel die uitsluitend van Jehovah’s tafel eten? Alleen Jehovah’s tafel zal blijven bestaan. Degenen die er met waardering van eten, zullen gespaard worden en zullen het voorrecht hebben daar tot in alle eeuwigheid van te eten. Nooit meer zal enige vorm van voedselschaarste hen bedreigen (Psalm 67:6; 72:16). …. Laten wij allen, teneinde deze beloning te verwerven, vastbesloten zijn uitsluitend deel te hebben aan Jehovah’s tafel, die rijkelijk gevuld is met het beste geestelijke voedsel!
Lees de laatste zin nog een keer langzaam. En dat in de wetenschap dat “eten van Jehovah’s tafel” in de hoofden van de JG betekent: “uitsluitend lectuur lezen vanuit het wachttorengenootschap, want dat komt van Jehovah af”. Het wachttorengenootschap is immers de “trouwe en beleidvolle slaaf”, die door Jehovah is aangesteld in deze tijd. Er is geen ander kanaal. Wie dit serieus neemt, zal zich dus beperken tot die “WTG-tafel”. Als JG wil je immers die “beloning verwerven”.
Schuldig maken deel te hebben aan tafel demonen
Het wachttorengenootschap gaat zonder problemen een stap verder. De demonen worden erbij gehaald. Uiteraard in een poging om andere lectuur direct aan te wijzen als afkomstig vanaf de duivel. Dat moet Jehovah’s Getuigen afschrikken om ook maar iets te maken te willen hebben met lectuur die niet van het WTG afkomstig is. In dit artikel in De Wachttoren wordt gezegd:
- De apostel Paulus voorzei dat de mensen in de laatste dagen misleid zouden worden door de „leringen van demonen” (1 Timotheüs 4:1). Zulke demonische leringen worden niet alleen in vals-religieuze geloofsovertuigingen aangetroffen, maar worden ook op andere manieren wijd en zijd verbreid. Wij moeten bijvoorbeeld analyseren en afwegen wat voor boeken en tijdschriften wij en onze kinderen lezen, wat voor televisieprogramma’s wij bekijken, en naar welke toneelstukken en bioscoopfilms wij kijken (Spreuken 14:15). Als wij voor ontspanning romans lezen, gaan die dan over zinloos geweld, ongeoorloofde seks of occulte praktijken? Als wij non-fiction lezen om iets te leren, wordt in die lectuur dan een filosofie of levenswijze uiteengezet die „niet overeenkomstig Christus” is? (Kolossenzen 2:8) Worden er ijdele speculaties gepresenteerd, of wordt er propaganda gevoerd voor betrokkenheid bij wereldse maatschappelijke bewegingen? Moedigt ze aan tot het besluit heel rijk te worden? (1 Timotheüs 6:9) Is het een publikatie die op subtiele wijze verdeeldheid zaaiende leringen brengt die onchristelijk zijn? Als het antwoord bevestigend is en wij zulk materiaal blijven lezen of bekijken, lopen wij het risico dat wij van de tafel der demonen eten. Er zijn in deze tijd honderdduizenden publikaties waarin wereldse filosofieën worden bevorderd die o zo verlicht en bij de tijd lijken (Prediker 12:12). Maar niets van al deze propaganda is echt nieuw; ook werpt ze geen nut voor ons af en worden wij er niet beter van, net zomin als Eva beter werd van wat Satan listig tegen haar zei. — 2 Korinthiërs 11:3.
En dan heeft het wachttorengenootschap het hier alleen nog maar over lectuur die niet tégen hen in gaat. Het liefst zouden ze opleggen om helemaal niks anders te lezen, en te kijken, dan wat het WTG allemaal voorschotelt, maar dat ligt er te dik boven op. Daarom wordt het hier op een wat meer omfloerste wijze gebracht. De bedoeling is uiteraard dat de JG dit dan ook zo uitvoert. Dat men die “honderdduizenden publikaties” niet leest.
Demonische propaganda gericht om te misleiden
Als het om het voorkomen gaat van het lezen van lectuur die ongunstig spreekt over de organisatie van Jehovah’s Getuigen, dan houdt het wachttorengenootschap zich helemaal niet in. Dan wordt men nog feller. Wat dus impliceert dat men helemaal niet zeker weet dat de JG “de waarheid” hebben en geleid worden door Jehovah. Was dat wel zo geweest, dan zou elke individuele gelovige eenvoudig “demonische progaganda” kunnen onderscheiden om er daarna zelf afstand van te nemen. Niet als collectief opgelegd door de leiding, maar uit eigen bevinding en motivatie. En wetend waarom.
- Hoe zou iemand zich er in onze tijd schuldig aan kunnen maken deel te hebben aan de tafel van de demonen? Door de belangen te bevorderen van alles wat tegen Jehovah gekant is. Tot de tafel van de demonen behoort alle demonische propaganda, die erop gericht is te misleiden en ons van Jehovah af te keren. Wie zou zijn hart en geest met zulk vergif willen voeden? Ware christenen weigeren deel te hebben aan de offers die de meeste mensen in deze tijd aan de god van de oorlog en de god van de rijkdom brengen. — Mattheüs 6:24.
Welke Jehovah Getuige, die denkt met God Zelf van doen te hebben, wil nu schuldig worden bevonden aan “het bevorderen van alles wat tegen Jehovah gekant is”? De goede JG-verstaander weet dat “lectuur van afvalligen” hier ook toe behoort. Dat wordt gelijk gesteld met “demonische propaganda” en “vergif”. “Ware christenen weigeren” dat natuurlijk…
Het geloof van Jehovah’s volk ondermijnen
Het wachttorengenootschap schroomt evenmin om die “propaganda van afvalligen” te kwalificeren. Met als conclusie dat het volgens het WTG de bedoeling daarvan is: “het geloof van Jehovah’s volk te ondermijnen”. In wat een perfecte beschrijving van henzelf is, wordt gezegd:
- Jezus zei: „Aan hun vruchten zult gij hen herkennen” (Mattheüs 7:16). Wat nu zijn de vruchten van de afvalligen en hun publikaties? Vier dingen zijn kenmerkend voor hun propaganda. (1) Gewiekstheid. Efeziërs 4:14 zegt dat zij ’listig zijn in het beramen van dwaling’. (2) Verwaande intelligentie. (3) Gebrek aan liefde. (4) Oneerlijkheid in verschillende vormen. Dit zijn precies de ingrediënten van het voedsel dat op de tafel van de demonen staat, alles met de bedoeling het geloof van Jehovah’s volk te ondermijnen.
Afvalligen in de ogen van het wachttorengenootschap worden “boze slaafklasse” genoemd. Waar zijn die op uit? Er is voor hen maar één doel, volgens het WTG dan: “slaan van voormalige medeslaven”. Gedreven, bezeten zelfs, door “venijnige bitterheid”, omdat ze eten van giftig “voedsel op de tafel van demonen”. Het staat er zo:
- Het voedsel op de tafel van de demonen is giftig. Beschouw bijvoorbeeld eens het voedsel dat door de boze slaafklasse en de afvalligen wordt verstrekt. Het is noch voedzaam noch opbouwend; het is geen gezond voedsel. Dat kan het ook niet zijn, want de afvalligen eten niet meer van Jehovah’s tafel. Als gevolg daarvan is alles wat zij in de vorm van de nieuwe persoonlijkheid hadden ontwikkeld, verdwenen. Wat hen aandrijft, is niet heilige geest maar venijnige bitterheid. Zij zijn bezeten van slechts één doel — hun voormalige medeslaven slaan, zoals Jezus voorzei.
Ik weet niet of het zin heeft om dat te verklaren, maar in mijn geval gaat deze kwalificatie niet op. Gedreven ben ik zeker. Bezeten in bekende betekenis van dat woord zeker niet. Het “slaan van voormalige medeslaven” is al evenmin aan de orde, zoals ook duidelijk uit deze website blijkt. Hen wil ik juist helpen los te komen van het valse wachttorengenootschap. Zodat men tot de Here Jezus Christus persoonlijk kan gaan, zonder enige belemmering en rechtstreeks. Dat is namelijk hét kenmerk van het Nieuwe Verbond, legt de Apostel Paulus bijvoorbeeld uit in Hebreeën. De organisatie, het wachttorengenootschap, het instituut, wil ik wel “slaan”. Daar is alle reden toe.
Hoe reageren op uitnodiging van Satan om junk food te proeven?
Wie serieus Jehovah wil dienen, kan toch inmiddels niet anders meer dan in ieder geval lectuur van “afvalligen” afslaan en op z’n minst voorzichtig zijn met lectuur die niet van het WTG afkomstig is. En dat wordt dan ook volop gedaan. Als een Jehovah Getuige bij u aan de deur komt, stel dan eens voor om niet JG-lectuur van u te lezen. Of stel ze voor om de vele boeken, website en Youtube-filmpjes met kritiek op de organisatie en de leer te bekijken. Eventueel samen, zodat ze het direct kunnen ontkrachten. Maar dat zullen ze niet doen; een enkeling misschien uitgezonderd. Probeer het maar eens uit. Realiseer u dan wel dit voor een JG gelijk staat als “een oproep van satan om zijn demonische junkfood te proeven”. Dat is hun namelijk zo verteld:
- Hoe dienen wij dus te reageren als Satan ons uitnodigt om zijn demonische junk food te proeven? Zoals Jezus deed toen hij door Satan werd verleid om stenen in brood te veranderen. Jezus antwoordde: „Er staat geschreven: ’De mens moet niet van brood alleen leven, doch van elke uitspraak die uit Jehovah’s mond voortkomt.’” En toen de Duivel Jezus „alle koninkrijken der wereld en hun heerlijkheid” aanbood indien hij zou neervallen en een daad van aanbidding jegens Satan zou verrichten, gaf Jezus ten antwoord: „Ga weg, Satan! Want er staat geschreven: ’Jehovah, uw God, moet gij aanbidden en voor hem alleen heilige dienst verrichten.’” — Mattheüs 4:3, 4, 8-10.
“Ga weg, Satan!” moeten de JG in dit geval zeggen. Daar is geen ontkomen aan voor wie de redenatie van het wachttorengenootschap gevolgd heeft. Zeker niet als hij of zij de volgende paragrafen van dit Wachttoren artikel als van God afkomstig heeft beoordeeld:
- Ja, afvalligen publiceren lectuur waarin zij hun toevlucht nemen tot verdraaiingen, halve waarheden en regelrechte leugens. Zij posten zelfs bij congressen van Getuigen, in een poging de argelozen in de val te lokken. Het zou dan ook gevaarlijk zijn ons er uit nieuwsgierigheid toe te laten bewegen ons met zulke geschriften te voeden of naar hun schimpende gepraat te luisteren! Hoewel wij misschien niet denken dat het voor ons persoonlijk een risico is, blijft het gevaar bestaan. Waarom? Om te beginnen presenteert sommige afvallige lectuur onwaarheden in de vorm van „vleiend gepraat” en „vervalste woorden” (Romeinen 16:17, 18; 2 Petrus 2:3). Zou u dat ook niet van de tafel der demonen verwachten? En hoewel de afvalligen misschien ook bepaalde feiten presenteren, worden die gewoonlijk uit hun verband gerukt met het doel anderen van de tafel van Jehovah af te trekken. Al hun geschriften leveren eenvoudigweg kritiek en breken af! Niets erin is opbouwend.
De pot verwijt de ketel…
Of dat zo is, wat het WTG hier in een perfect voorbeeld van “pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet” roept, mag en kan een JG niet zelf uitzoeken. Het wachttorengenootschap heeft dat namelijk al voor hen gedaan… Maar het is nog niet gedaan met het op voorhand afbranden van “afvalligen” en hun lectuur.
- En dan is er nog een aspect. Waarheen zijn de afvalligen teruggekeerd? In veel gevallen zijn zij weer binnengetreden in de duisternis van de christenheid en haar leerstellingen, zoals het geloof dat alle christenen naar de hemel gaan. Bovendien nemen de meesten niet langer een krachtig schriftuurlijk standpunt in met betrekking tot bloed, neutraliteit en de noodzaak getuigenis af te leggen van Gods koninkrijk. Wij echter zijn aan de duisternis van Babylon de Grote ontkomen, en wij willen er nooit naar terugkeren (Openbaring 18:2, 4). Waarom zouden wij als loyale dienstknechten van Jehovah zelfs maar een blik willen werpen in het propagandamateriaal dat afkomstig is van deze verwerpers van Jehovah’s tafel, die nu met woorden degenen slaan die ons helpen „gezonde woorden” tot ons te nemen? — 2 Timotheüs 1:13.
Welke kant kan een wachttorengenootschap-getrouwe Jehovah Getuige nog op na die laatste zin? Inderdaad, de kant die het WTG wil. Maar dat is dan ook de bedoeling van dit soort manipulatieve teksten.
Niet nieuwsgierig zijn naar beschuldiging van afvalligen
En nog is het niet genoeg. Er kan nog meer bij. Stel je voor dat de JG nog niet helemaal overtuigd is dat hij ver moet wegblijven van lectuur die door het WTG als verkeerd wordt beschouwd. Of dat iemand toch z’n nieuwsgierigheid niet kan bedwingen. In dat geval heeft het WTG nog een paar bijbelteksten achter de hand:
- Sommigen zijn misschien nieuwsgierig naar beschuldigingen die de afvalligen uiten. Maar wij dienen het beginsel uit Deuteronomium 12:30, 31 ter harte te nemen. Hier waarschuwde Jehovah de Israëlieten bij monde van Mozes aangaande datgene wat zij moesten mijden wanneer zij de heidense bewoners van het Beloofde Land eenmaal hadden verdreven. „Neem u in acht dat gij u er niet toe laat verstrikken hen te volgen, nadat ze van voor uw aangezicht zijn verdelgd, en dat gij niet naar hun goden informeert, door te zeggen: ’Hoe dienden deze natiën hun goden altijd? En ik, ja, ik zal het stellig ook zo doen.’ Zo moogt gij niet doen ten aanzien van Jehovah, uw God.” Ja, Jehovah God weet hoe menselijke nieuwsgierigheid werkt. Denk aan Eva, en ook aan de vrouw van Lot! (Lukas 17:32; 1 Timotheüs 2:14)
De paragraaf besluit met een zin, die niets meer aan het eigen initiatief of nieuwsgierigheid overlaat:
- Laten wij nooit aandacht schenken aan wat de afvalligen zeggen of doen. Laten wij er daarentegen druk mee bezig zijn mensen op te bouwen en ons loyaal te voeden aan de tafel van Jehovah!
Probeer daar maar eens tegen in te gaan als lid van de organisatie op weg naar “eeuwig leven”. Daar hebben maar zeer weinigen de moed toe. En al helemaal niet in gezelschap van andere JG. Het gevaar dat dit doorgegeven wordt aan de ouderlingen van dienst is namelijk altijd aanwezig. En dat betekent mogelijk “op het matje komen”, sancties en zelfs kans op uitsluiting.
De Armageddon troefkaart wordt getrokken
Het is opmerkelijk hoe weinig vertrouwen het wachttorengenootschap heeft in de trouw van hun onderdanen. In het voorkomen dat men misschien aan het denken wordt gezet dat wat het WTG leert misschien toch niet van God afkomstig is, trekt men nog even de “Armageddon-troefkaart”, hier genoemd “de oorlog van de grote dag van God de Almachtige”. Angst werkt namelijk ook voor velen, zo blijkt uit de praktijk. Dus wordt er een vergelijk gemaakt met satan, zijn demonen en de volledige foute “natiën der wereld”. Jehovah zal hen vernietigen, staat er meteen achter.
(a) Wat zal er binnenkort gebeuren met Satan, zijn demonen en de figuurlijke tafel waarvan de natiën der wereld eten? (b) Wat zal er gebeuren met alle mensen die van de tafel der demonen blijven eten? Binnenkort zal plotseling de grote verdrukking losbarsten en snel tot een climax worden gevoerd in „de oorlog van de grote dag van God de Almachtige” (Openbaring 16:14, 16). Ze zal een hoogtepunt bereiken wanneer Jehovah dit samenstel van dingen en de figuurlijke tafel waarvan de natiën van de wereld eten, vernietigt. Jehovah zal ook de gehele onzichtbare organisatie van Satan de Duivel met haar demonenhorden omverwerpen.
Wie van satans tafel blijft eten, dient straks zelf als “hoofdgerecht”
Deze een-na-laatste paragraaf van het artikel besluit met een zeer ernstige waarschuwing voor de Jehovah’s Getuigen, die misschien toch nog, na alles wat er over geschreven is, lectuur van “afvalligen” of zelfs van “deze wereld” willen aannemen, lezen en bekijken. Lees en huiver:
Degenen die van Satans geestelijke tafel, de tafel van de demonen, zijn blijven eten, zullen gedwongen worden aanwezig te zijn bij een letterlijke maaltijd, nee, niet als deelhebbers, maar als hoofdgerecht — wat hun vernietiging betekent! — Zie Ezechiël 39:4; Openbaring 19:17, 18.
De Here Jezus Christus, God Zelf, heeft gelukkig een heel andere boodschap. Hij heeft ons vrede, barmhartigheid en genade gebracht. Als onderdeel van het Nieuwe Verbond, dat van kracht is sinds Zijn opstanding. Beschikbaar voor elk mens die Hem persoonlijk aanneemt tot Verlosser. Mag ik u oproepen om die boodschap, die u zo niet vindt in de lectuur van het wachttorengenootschap, op z’n minst te onderzoeken? In een echte bijbel (de Nieuwe Wereldvertaling is dit niet) en wellicht ter ondersteuning in lectuur die niet afkomstig is van het wachttorengenootschap! Kijk bijvoorbeeld eens op onze andere website: vlichthus.nl. Tot slot de woorden van Paulus in Titus 1 : 4:
Genade, barmhartigheid, vrede zij u van God den Vader, en (= namelijk) den Heere Jezus Christus, onzen Zaligmaker.
Mogen Jehovah’s Getuigen alles lezen?
Mogen Jehovah’s Getuigen alles lezen?
de auteur van deze website is eigenlijk niet beter dan de jehovah’s getuigen of gelijk ook welke godsdienst. Ik raad de mensen aan , aan eenieder die dit leest vertrouw op je eigen en je gezonde verstand.
Ik heb een heel lange tijd de vergaderingen aan de Putsestraat te Rotterdam (de koninkrijkszaal is thans aan de kralinkseweg te R’dam) gevolgd en was een heel enthousiaste volgeling van deze uiterst gevaarlijke sekte. Was nog niet gedoopt (gelukkig) ze wisten dat ik verliefd was op een gedoopte vrouw en hielden me zo aan het lijntje om mij toch nog bij de organisatie te laten blijven. de vrouw was helemaal niet op mij verliefd en toch hielden de getuigen voet bij stuk. uiteindelijk is er van alles gebeurd (schuld van de organisatie) en ben ik naar het buitenland verhuisd. Uiteindelijk na vele jaren dat ik nog steeds verliefd op haar was, ben ik dankzij die vrouw (ondanks dat zij geen contact met mij mocht hebben) de waarheid te weten gekomen dat ik aan het lijntje gehouden werd.
Als masturbatie jullie god jehovah verdriet doet…dan…doe ik hem zeker drie maal per dag verdriet aan. ALLE…maar dan ook ALLE GODDIENSTEN zijn gemanipuleerd door de mens en zijn regeringen om mensen te laten leven zoals de STAAT het wil. Godsdiensten zijn gewoon een methode van de overheid om mensen te “BRAINWASHEN” en UIT TE BUITEN.
Klopt!! Meermaals ondervonden!! Toen ik op een gegeven moment tijdens de velddienst terloops te kennen gaf dat ik een enthousiaste bezoeker vd plaatselijke bib in mijn stad was reageerde mijn velddienstpartner nogal wereldvreemd en keek me met grote ogen aan. De bib!!
Had gewoon niet genoeg aan de prachtige lektuur van onze Moeder, de Organisatie so what!!
Om’alle verwarring te vermijden:ben niet langer JG
Toen ik nog een volgeling was van het Wachttoren-Genootschap had ik op een gegeven moment mijn twijfels betreffende het jaar 1914. Men neemt als basis het jaar 607 v.Chr. waarin de verwoesting van Jerusalem plaats vond door de Babyloniërs om tot 1914 te geraken. Ik zei toen tegen een ouderling dat dit fout is, het moet 587 v.Chr. zijn. Direct werd ik apart genomen en het vuur werd mij na aan de schenen gelegd. Ik had in mijn tas een boek van A. De Ligne, met de titel ,,Daniël een profeet voor onze tijd”, ik had mij voorbereid. De twee ouderlingen ontstaken in woede en zeer heftig werd mij het verwijt gemaakt dat ik in vuilnis zit te graaien. Dus als een Johovah’s Getuige mag men totaal niet naar andere bronnen zoeken. Ook al hebben zij een wetenschappelijke basis. De werken van Carl Olof Jonsson zijn een zeer interessante bron betreffende de juistheid van diverse datums in de oudheid.